Blikveld

Met Blikveld op straat wil maakt TeamAlert jongeren bewust van hun kwetsbare positie als beginnend bestuurder, hun vaardigheden in gevaarherkenning aanleren om veiliger de weg op te gaan en hen motiveren tot veilig rijgedrag als beginnend bestuurder. Door het project te doorlopen verruimen zij hun blikveld en delen ze veiliger mee aan het verkeer.

Beoordeling

N.b.: Er zijn maximaal vijf sterren per onderdeel te behalen.
*De kwaliteit van de effectmeting velt geen oordeel over het effect van het product

Uitleg over het toetsoordeel van deze interventie.

Praktische informatie

Contactgegevens: Geke van der Veen, geke@teamalert.nl, tel. 030-2232893
Kosten: Prijs op aanvraag

Verschijningsvorm

Blikveld is een voorlichtingsproject waar voorlichtingsmedewerkers van TeamAlert jongeren aanspreken en in gesprek gaan over hun gedrag als autobestuurder. Het project vindt plaats op middelbare scholen, MBO scholen, HBO scholen, universiteiten, binnensteden en beurzen. Op scholen staat Blikveld op een centrale plek. Jongeren met pauzes en tussenuren kunnen dan deelnemen aan het project. Het project is geschikt voor jongeren van 16 tot en met 24 jaar. Het doorlopen van alle projectonderdelen duurt 10 tot 15 minuten per jongere.

Korte karakteristiek

Middels een korte introductie maakt TeamAlert jongeren bewust van hun kwetsbare positie in het verkeer, tevens hun eigen rol. Daarna volgen drie elementen, waarbij het eerste element een quiz is. Het kennisniveau van de jongeren wordt verhoogd door het beantwoorden en bespreken van de quizvragen en de juiste antwoorden hierop. De quizvragen dienen daarnaast als opening om het gesprek met jongeren over hun eigen rijgedrag en ervaringen.

Het tweede element bestaat uit een gevarenherkenningstraining. De jongeren krijgen tot drie verkeerssituaties te zien via shortclips op een groot tv-scherm. In iedere clip gaat voordat er een incident plaatsvindt het beeld plots op zwart. Vervolgens gaan de jongeren in twee teams in op de potentiële plots, ofwel de verschillende gevaren. De filmpjes zijn bewezen effectief in het trainen van de gevaarherkenning en simuleren een situatie waarin de jongeren zelf actief deelnemen in het verkeer. Na afloop krijgen de jongeren te zien wat voor inschattingen een ervaren bestuurder zou maken en wat er daadwerkelijk is gebeurd. Door dit ervaringselement wordt de risicoperceptie verhoogd bij de jongeren wat bijdraagt aan het bevorderen van het gewenst gedrag: beter inschatten van risicovolle situaties en hierdoor veiliger deelnemen aan het verkeer.

Het derde element is de nabespreking. Deelnemers leren door het nabespreken van de quiz wat mogelijke handelingsalternatieven zijn om verkeersveilig gedrag te vertonen. Door in te spelen op de eigen ervaringen en deze te koppelen aan de eerder genoemde feitjes worden de jongeren bewust over hun eigen gedrag en wordt het kennisniveau over de gevaren als beginnend bestuurder verhoogd. De praktijk wordt hierdoor gekoppeld aan de verkregen kennis uit de quiz.

Methodiek

Het project start met een gespreksopener, het introduceren van TeamAlert en het uitleggen van het project. Tijdens de gespreksopener kan het beïnvloedingsprincipe ‘commitment en consistentie’ worden gebruikt. Dit principe zorgt ervoor dat jongeren stapsgewijs gestimuleerd worden om deel te nemen aan het project. Het principe gaat ervan uit dat mensen consistent willen zijn in de mening die zij uitdragen en het gedrag dat daarbij hoort. Als zij eenmaal ‘ja’ hebben gezegd tegen een klein verzoek, zijn zij eerder geneigd om ‘ja’ te zeggen tegen een groter verzoek. De laatste vraag (het grotere verzoek) is de vraag tot deelname aan het project. In deze vraag wordt sociale bewijskracht toegepast door te benadrukken dat andere jongeren ook mee hebben gedaan aan het project. Vervolgens wordt het project toegelicht en wordt de boodschap van het project benadrukt. Gedurende de introductie benadrukt de medewerker het feit dat zij beide jongeren zijn. Mensen nemen sneller iets aan van mensen die op hen lijken, dit wordt peer-to-peer educatie genoemd.

Het kennisniveau van de jongeren wordt verhoogd door het beantwoorden en bespreken van quizvragen en de juiste antwoorden hierop. De quizvragen dienen daarnaast als opening om het gesprek met jongeren over hun eigen rijgedrag aan te gaan. Ook wordt er via self persuasion gestimuleerd om redenen te bedenken voor gewenst veilig gedrag. Door middel van deze techniek overtuigen jongeren zichzelf van het gewenste gedrag. Dit houdt in dat wanneer jongeren zelf argumenten verzinnen voor het gewenste gedrag, zij ook eerder geneigd zijn dit gedrag ook uit te voeren. De laatste vraag gaat in op handelingsalternatieven om veilig aan het verkeer te kunnen deelnemen. In dit onderdeel wordt wederom besproken wanneer je een beginnend bestuurder bent en wat je kan doen veilig de weg op te gaan. Door de kracht van herhaling komt de boodschap van het project nog beter aan bij de jongeren.

Daarnaast wordt er betrokkenheid gecreëerd met het onderwerp door in te spelen op eigen situaties van de jongeren en hen vragen te stellen over hun eigen situatie. Vervolgens wordt dit gekoppeld aan feitjes. Door het benoemen van de feitjes wordt kennis overgebracht over beginnende bestuurders. Tot slot wordt er ingezoomd op het eigen gedrag en ervaringen van de jongeren zodat ze zich meer bewust worden van hun kwetsbare positie als beginnend bestuurder. Ook wordt er self-persuasion vraag gesteld.

Tijdens het ervaringselement krijgen de jongeren 1, 2 of 3 verkeerssituaties via filmpjes te zien op een groot tv scherm, waarbij zij moeten voorspellen hoe deze af zouden kunnen lopen, dit doen ze in 2 teams. Het competitie-element verhoogt de actieve deelname en betrokkenheid van jongeren. Door middel van dit ervaringselement wordt de risicoperceptie verhoogt bij de jongeren wat bijdraagt aan het bevorderen van het gewenst gedrag: beter inschatten van risicovolle situaties en hierdoor veiliger deelnemen aan het verkeer.

Deelnemers leren door het nabespreken van de quiz wat mogelijke handelingsalternatieven zijn om verkeersveilig gedrag te vertonen. Door in te spelen op de eigen ervaringen en deze te koppelen aan de eerder genoemde feitjes worden de jongeren bewust over hun eigen gedrag en wordt hun kennisniveau over de gevaren als beginnend bestuurder verhoogd. De dagelijkse praktijk wordt hierdoor gekoppeld aan de verkregen kennis uit de quiz. Ook in dit onderdeel worden er feitjes herhaald en komt de boodschap (het is belangrijk om rijervaring op te doen) weer terug. Bovendien wordt er in de nabespreking een positieve sociale norm richting verkeersveilig gedrag neergezet. Daarnaast wordt een gadget meegegeven (smart wallet) als beloning voor deelname aan het project. Hierdoor worden jongeren ook op andere momenten herinnerd aan Blikveld op straat. Tenslotte gaan jongeren de deal aan om hun blikveld te vergroten door gevaren te herkennen, ervaring op te doen en veilig te rijden in het verkeer.

Inzetbaarheid en gebruiksvoorwaarden

Per uitvoering tracht TeamAlert minimaal 150 jongeren te bereiken. Een uitvoering duurt (incl. op- en afbouwtijd van 45 min) 5,5 uur. TeamAlert verzorgt het project van begin tot einde en voert na afloop een evaluatie uit. Blikveld vindt plaats in een grote hal, in de aula of in een klaslokaal.

Aanvullende informatie

Website van Blikveld.

Evaluatieonderzoek 

Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heeft een effectmeting gedaan naar de videotraining van Blikveld. SWOV vergeleek van twee groepen jonge, beginnende automobilisten in hoeverre zij potentiële gevaren in het verkeer herkenden. Beide groepen reden eerst in een rijsimulator een route waarin verschillende gevaren geënsceneerd waren. Vervolgens kreeg de ene groep de Blikveld-training en de andere groep een placebovideo. Direct na de training reden beide groepen dezelfde rit in de rijsimulator. Met een eyetracker kon worden gemeten dat de Blikveldgroep significant vaker naar potentiële gevaren keek dan de groep die de placebovideo had gezien. Om de effecten van de Blikveld-training na verloop van tijd te onderzoeken, is vijf maanden na het onderzoek bij alle deelnemers een online gevaarherkenningstoets afgenomen. Ook bij die test bleek de Blikveld-groep significant beter te scoren dan de placebogroep. Dit wijst erop dat het effect beklijft.